O tym, że palenie papierosów jest szkodliwe, nie trzeba nikomu przypominać. Mimo to, wiele osób bagatelizuje szkodliwe skutki palenia, dopóki w organizmie nie pojawią się niepokojące objawy. W przypadku chorób trzustki spowodowanych regularnym przyjmowaniem nikotyny sygnały te zaczynają docierać dopiero w momencie zaawansowanego stadium niewydolności. Kto jest bardziej narażony na raka trzustki i inne schorzenia związane z tym ważnym narządem? Jak prezentują się statystyki związane z zapadalnością na choroby trzustki u palaczy?
Spis treści
Trzustka – jaką rolę odgrywa w organizmie?
Trzustka to organ wydzielniczy, zlokalizowany w środkowej części jamy brzusznej. Jest elementem układu pokarmowego i hormonalnego. Trzustka odpowiada za produkcję hormonów, takich jak: insulina, glukagon, polipeptyd trzustkowy i somatostatyna. Insulina i glukagon regulują poziom cukru we krwi. Trzustka produkuje także enzymy trawienne, takie jak: lipaza, amylaza i elastaza, które biorą udział w trawieniu cukrów, tłuszczów i białek. [1] Trzustka pełni bardzo wiele niezbędnych do życia funkcji, dlatego jej prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do zachowania dobrego zdrowia.
Jakie objawy daje rak trzustki?
Nowotwór trzustki jest bardzo podstępną chorobą, która przez bardzo długi czas nie daje żadnych objawów. Mimo że na pierwszy rzut oka wszystko jest w porządku i organizm nie wysyła żadnych niepokojących sygnałów, wewnątrz może rozwijać się już włóknienie trzustki lub zapalenie trzustki. Pierwsze objawy niewydolności trzustki pojawiają się zazwyczaj, gdy na zapobiegnięcie chorobie jest już za późno. [4] Do najpopularniejszych symptomów zwiastujących poważne problemy z trzustką należą:
- ból w nadbrzuszu, promieniujący do kręgosłupa,
- żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i oczu (żółtaczka),
- zmniejszony apetyt,
- gwałtowna utrata masy ciała,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- [4]
Niestety nie istnieje możliwość przesiewowego badania osób o skłonnościach predysponujących do zachorowania na raka trzustki. Nie pomaga również bardzo rzadkie występowanie nowotworu trzustki w społeczeństwie, ponieważ wpływa ono na lekceważenie możliwości jego wystąpienia.
Jak leczyć raka trzustki?
Zarówno w przypadku nowotworów części zewnątrz-, jak i wewnątrzwydzielniczej trzustki, możliwości leczenia są bardzo ograniczone. Podstawową czynnością jest usunięcie guza. Najczęściej wraz z guzem zostaje usunięta część trzustki, okoliczne węzły chłonne i okoliczne organy, jak: woreczek żółciowy, śledziona, dwunastnica lub część żołądka. [5]
Ze względu na późne rozpoznanie guza trzustki, liczne nacieki dużych naczyń krwionośnych lub rozległe przerzuty, operacyjne leczenie nowotworu należy do rzadkości. Jednocześnie, usunięcie guza nie gwarantuje całkowitego wyleczenia, ponieważ komórki nowotworowe mogą pozostać w organizmie (w trzustce lub w miejscach przerzutów) i doprowadzić do nawrotu choroby nowotworowej. [5]
Wraz z leczeniem operacyjnym lub wyłącznie stosuje się terapię uzupełniającą, jaką jest chemioterapia lub radioterapia. Powyższe sposoby terapii pozwalają osłabić postęp choroby i wydłużyć życie chorego, lecz nie gwarantują one całkowitego wyleczenia guza. Ponadto chemioterapia wywołuje liczne skutki uboczne, które wpływają na komfort życia pacjenta. [5]
Palenie a rak trzustki – statystyki
Nowotwór trzustki jest czwartą w Europie i piątą w Polsce najczęstszą przyczyną śmierci z powodu chorób nowotworowych zarówno wśród mężczyzn, jak i wśród kobiet. [2] Choć zajmuje on tak wysokie miejsce w rankingu śmiertelności, zapada na niego zaledwie 2% osób chorujących na nowotwory. [2]
Na rozwój raka trzustki może mieć wpływ wiele czynników, począwszy od wieku, przez choroby dziedziczne, otyłość, po nieprawidłową dietę. Jednak aż 30% przypadków nowotworu trzustki wynika z uzależnienia od nikotyny. [3] Palenie papierosów podnosi prawdopodobieństwo zachorowania na ten nowotwór dwukrotnie. Ryzyko zwiększa się wraz ze stażem palenia papierosów oraz liczbą wypalanych sztuk dziennie. Dopiero po 10-15 latach od rzucenia palenia papierosów niebezpieczeństwo pojawienia się raka trzustki znacznie się zmniejsza. [3]
E-papierosy a trzustka – czy e-palenie jest bezpieczniejsze?
E-papierosy stały się w ostatnich kilku latach alternatywą dla tradycyjnego palenia ze względu na mniejszą ilość substancji toksycznych występujących we wkładach do elektronicznych papierosów. Jednak to nikotyna, obecna zarówno w zwykłych, jak i e-papierosach, jest głównym czynnikiem wywołującym niewydolność trzustki. [6] Nikotyna wpływa na zwapnienia w komórkach trzustkowych i w efekcie na zmniejszone wydzielanie enzymów. Palenie elektronicznych papierosów może również powodować uszkodzenia nie tylko w trzustce, ale i na całej długości układu pokarmowego. [6]
Choć bardzo często palacze tradycyjnych papierosów w trosce o swoje zdrowie starają się porzucić je na rzecz ich elektronicznych zamienników, to jedynie całkowite rzucenie palenia jest kluczowe dla zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwory trzustki. W walce z głodem nikotynowym mogą pomóc alternatywne metody takie jak na przykład środki z cytyzyną, która wspiera w stopniowym rzucaniu palenia.
Źródła:
[1] https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwi69fyj76SCAxUe_rsIHfufDtsQFnoECA0QAQ&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTrzustka&usg=AOvVaw27hrhZH4DkAgfhCqzgbxlB&opi=89978449 [2] https://onkologia.org.pl/sites/default/files/publications/2022-05/Nowotwory_2018.pdf [3] https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-trzustki-czynniki-ryzyka#page-main-image [4] https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-trzustki-objawy#page-main-image [5] https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-trzustki-leczenie#page-main-image [6] https://mission-cure.org/vaping-and-pancreatitis-what-you-need-to-know/
