Nie tylko układ oddechowy i sercowo-naczyniowy są bezpośrednio zagrożone przez dym tytoniowy. Dym ten zawiera 4 800 różnych związków chemicznych, z czego 69 jest rakotwórczych, ale także wiele leków może być mniej skutecznych pod jego wpływem. Ważne jest, aby znać potencjalne interakcje między dymem tytoniowym a różnymi rodzajami leków, co może skutkować działaniami niepożądanymi i zmniejszeniem efektywności terapeutycznej.
Spis treści
Palenie papierosów a antydepresanty
Jest to kwestia, która bez wątpienia wymaga szczególnej troski. Dym tytoniowy może obniżać poziomy leków psychiatrycznych, zwłaszcza atypowych leków przeciwpsychotycznych, takich jak klozapina czy olanzapina. U palących mężczyzn stężenie klozapiny w surowicy może być o jedną trzecią niższe niż u niepalących, a stężenie olanzapiny może być nawet 5 razy mniejsze.
To rodzi pytanie o skuteczność terapeutyczną przy niższych dawkach leków. Jednym z działań niepożądanych, które mogą się pojawić w związku z interakcjami z lekami, są zawroty głowy po papierosie.
Nikotyna a leki przeciwdepresyjne
Pod wpływem dymu spada stężenie we krwi fluwoksaminy, leku przeciwdepresyjnego. Podobnie leki nasenne z grupy benzodiazepin, w tym np.:
- takryna stosowana w chorobie Alzheimera,
- kortykosteroidy wziewne na astmę,
- leki przeciwnowotworowe (irinotekan), mogą być mniej efektywne u palących.
Palenie a tabletki antykoncepcyjne to kolejna sprawa, którą warto rozpatrzyć.
Nikotyna z dymu tytoniowego może wpływać na absorpcję leków antykoncepcyjnych, co zwiększa ryzyko działań niepożądanych i obniża ich skuteczność. Leki na nadciśnienie a papierosy to inny aspekt, gdzie palenie może wpływać na działanie leków, wymagając stosowania większych dawek, aby uzyskać pożądane rezultaty.
Nikotyna może neutralizować działanie niektórych leków
Przyjmowanie leków może być mniej skuteczny z powodu obecności nikotyny. Niektóre substancje, w tym np. klozapina, memantyna na Alzheimera czy leki zwiotczające mięśnie przed operacją, mogą reagować z nikotyną, co nasila jej działania toksyczne.
Leki antyhistaminowe
Jeśli chodzi o leki antyhistaminowe, to ich skuteczność również może zostać obniżona wskutek obecności w ludzkim organizmie składników zawartych w dymie tytoniowym. Może to powodować działania niepożądane, w tym na przykład:
- nudności,
- wymioty,
- bóle brzucha.
Palenie papierosów a działanie leków przeciwzakrzepowych
Palenie może osłabiać skuteczność leków przeciwzakrzepowych, takich jak warfaryna. Również leki na nadkwaśność, do których należy na przykład ranitydyna, mogą podnosić stężenie nikotyny we krwi, co może prowadzić do działań toksycznych.
Należy również zwrócić uwagę na jeszcze jedno zagrożenie, dotyczące tzw. biernych palaczy, głównie dzieci. Dzieci przebywające w otoczeniu rodziców palących są narażone na wchłanianie węglowodorów policyklicznych, co może wpływać na poziom leków, które stosują. To dodatkowy czynnik, który zwiększa ryzyko interakcji między dymem tytoniowym a lekami.
Palenie a leki przeciwpsychotyczne
Palenie ma wpływ na leki przeciwpsychotyczne, takie jak olanzapina, co warto wziąć pod uwagę w kontekście specyficznych leków. Olanzapina, metabolizowana przez CYP1A2 i CYP2D6, ma nawet 5 razy niższe stężenie u osób palących, co może wymagać zmiany dawki. Podobnie leki β-adrenolityczne, takie jak bisoprolol, używane w leczeniu nadciśnienia, mogą być mniej skuteczne pod wpływem palenia tytoniu. Palenie może zmniejszać ich pozytywny efekt na ciśnienie krwi i tętno, co zmusza palaczy do stosowania większych dawek. Również ważne jest, aby znać wpływ palenia na insulinę.
Palenie papierosów a stosowanie insuliny (podskórnie)
Regularne palenie papierosów powoduje skurcz naczyń obwodowych, co może ograniczać wchłanianie insuliny podskórnie. Ponadto, substancje endogenne wydzielane podczas palenia mogą powodować oporność na insulinę, co może skutkować potrzebą stosowania dawek wyższych o 15-30%.
Czy dym tytoniowy może wchodzić w interakcje z lekami? Podsumowanie
Podsumowując, dym tytoniowy może wchodzić w złożone interakcje z różnymi rodzajami leków, prowadząc do działań niepożądanych, zmniejszenia skuteczności terapeutycznej i potrzeby dostosowania dawek. Wpływ palenia tytoniu na leki jest kwestią ważną zarówno dla pacjentów, jak i specjalistów medycznych, wymagającą świadomości i podejścia indywidualnego do każdego pacjenta. W związku z tym, oprócz promowania zdrowego stylu życia, ważne jest również monitorowanie efektywności leczenia i dostosowywanie terapii w kontekście palenia tytoniu.
Bibliografia:
- Brewczyńska P., Makowska J., Skrajnowska D., Tetryks M., Tokarz A. Nałóg palenia papierosów klasycznych i elektronicznych a ryzyko skutecznej farmakoterapii, Biul.Wydz.Farm, 2015,3:13-20
- Stańczak A., Lewgowd W. Interakcje leków ze składnikami dymu tytoniowego cz.I, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLI, 2008,4:1030-1036
- Stańczak A., Lewgowd W. Interakcje leków ze składnikami dymu tytoniowego cz.II, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLII, 2009,1:97-103
