Palenie papierosów zwiększa ryzyko chorób serca i układu krążenia – to znane hasło. Czy jednak wiesz, ile w rzeczywistości szkód dla układu krwionośnego powoduje palenie tytoniu?
Spis treści
Zagrożenie ze strony chorób układu krążenia
Choroby układu krążenia są jednymi z najgroźniejszych i najczęściej występujących w populacji ludzkiej, szacuje się, że od 10% do nawet 30% wszystkich zgonów na świecie spowodowanych jest właśnie tego rodzaju schorzeniami. Same choroby układu krążenia obejmują zaburzenia pracy serca i naczyń krwionośnych (np. choroba wieńcowa, czyli tzw. choroba niedokrwienna serca), udar naczyniowy mózgu czy chorobę reumatyczną serca.
W Polsce pali około 25% Polaków, w europejskim regionie WHO aż 28%. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami co czwarty zgon spowodowany chorobami układu krążenia jest ściśle związany z paleniem tytoniu. Ponadto w 2015 roku niemal połowa palaczy zginęła właśnie w wyniku chorób układu krążenia i ich powikłań. Zdaniem ekspertów i badaczy nikotynizm zwiększa aż o 25-40% ryzyko śmierci z powodu schorzeń na tle naczyniowym. Dlatego właśnie problemu tego nie można lekceważyć i należy mieć świadomość, jak niekorzystnie palenie papierosów oddziałuje na układ krążenia.
Wpływ palenia papierosów na ludzki organizm
Wymienienie wszystkich składników dymu tytoniowego działających szkodliwie na układ krwionośny jest w zasadzie niemożliwe – liczbę tego typu substancji szacuje się na kilka tysięcy. Wśród najgroźniejszych wymienia się natomiast:
- nikotynę,
- tlenek węgla,
- wolne rodniki tlenowe,
- cytokiny zapalne.
Dokładne działanie każdej z tych substancji nieco się różni. Nikotyna nie tylko uzależnia, ale też podnosi poziom adrenaliny i noradrenaliny, co może nieco dziwić, gdyż „puszczenie dymka” zwykle kojarzy się z relaksem i odstresowaniem. Należy jednak pamiętać, że jest to mechanizm wyłącznie na tle psychicznym i z prawdziwym wypoczynkiem nie ma nic wspólnego. Tlenek węgla, czyli czad, to „cichy zabójca”. Tworzy karboksyhemoglobinę, która upośledza działanie hemoglobiny, prowadzi do niedotlenienia, utrudnia pracę serca, może wywoływać również zakrzepy.
Wolne rodniki tlenowe utleniają cholesterol LDL, co prowadzi do degradacji śródbłonka naczyń i inicjuje procesy miażdżycowe. Mechanizmy te dodatkowo stymuluje obecność cytokin zapalnych. W dłuższym czasie dochodzi w ten sposób do uszkodzenia funkcji oraz struktury komórek, co jest doskonałym podłożem do rozwoju miażdżycy oraz wielu innych chorób serca, w tym zawału serca czy choroby wieńcowej. Każdy wypalony papieros jest więc prawdziwą rewolucją i tykającą bombą dla ludzkiego organizmu.
Jakie choroby układu krążenia powoduje palenie papierosów?
Palenie tytoniu sprzyja występowaniu wielu chorób układu krążenia. Za schorzenia najczęściej powiązane z nikotynizmem, a także najgroźniejsze dla zdrowia i życia człowieka, uznaje się:
- zawał serca,
- nadciśnienie tętnicze,
- miażdżycę,
- chorobę wieńcową serca (czyli chorobę niedokrwienną serca),
- tętniaka aorty,
- udar mózgu,
- niewydolność serca,
- chorobę Buergera, czyli zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń.
Palenie papierosów aż kilkukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca. Dochodzi do niego na skutek braku dopływu krwi do mięśnia sercowego przez długi czas. Zawał serca częściej dotyczy mężczyzn, charakterystycznym objawem jest silny ból za mostkiem. Nadciśnienie tętnicze uchodzi natomiast za najczęstszą i najgroźniejszą chorobę cywilizacyjną. Polega na patologicznie i stale podwyższonym ciśnieniu krwi, które prowadzi do szybszej eksploatacji układu krążenia. Nierzadko występują wtedy bóle i zawroty głowy czy bezsenność, schorzenie może przechodzić również niemal bezobjawowo.
Niewydolność serca polega na niewłaściwej pracy mięśnia sercowego, w wyniku czego nie jest doprowadzana odpowiednia ilość krwi wraz ze składnikami odżywczymi. Schorzenie zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca oraz udaru mózgu. Sam udar to natomiast zaburzenia w krążeniu krwi w mózgu. Udary mózgu dzieli się na udary niedokrwienne oraz udary krwotoczne.
Rzucenie palenia a układ krążenia
Choć przy rzuceniu palenia najważniejsze są skutki długotrwałe, to już w pierwszych chwilach od odstawienia papierosów widoczne są istotne zmiany. Wśród nich wymienia się:
- rozpoczęcie pozbywania szkodliwej nikotyny już po 2 godzinach od ostatniego papierosa, zmniejsza się również ciśnienie krwi i częstość skurczów serca,
- wydalanie tlenku węgla po około 24 godzinach od ostatniego papierosa,
- zwiększenie elastyczności naczyń krwionośnych po 2 miesiącach od rzucenia nałogu, a także ogólna poprawa stanu układu krążenia,
- zmniejszenie o połowę ryzyka zachorowania na chorobę niedokrwienną serca po roku od rzucenia palenia,
- po 10 latach od rzucenia palenia ryzyko jest niemal takie jak u osoby nigdy niepalącej papierosów.
Konsekwencje palenia dla układu krwionośnego są niezwykle groźne i mogą prowadzić do zgonu. Warto mieć to na uwadze przed zapaleniem kolejnego papierosa.
