Głód nikotynowy to zmora osób, które próbują walczyć z nałogiem. Jego pojawienie się jest jedną z głównych przyczyn powrotu do palenia papierosów. Jak sobie z nim poradzić, aby raz na zawsze rzucić palenie papierosów?
Czym jest głód nikotynowy i jak długo trwa?
Głód nikotynowy jest jednym z pierwszych objawów rzucenia papierosów. Można powiedzieć, że jest groźny dla osób walczących z nałogiem, ponieważ niejednokrotnie staje się przyczyną ponownego sięgnięcia po papierosa. Sytuację pogarsza fakt, że najczęściej pojawia się na wczesnym etapie rzucania palenia, czyli w ciągu pierwszych dwóch tygodni. Czy oznacza to jednak, że głód nikotynowy przechodzi po upływie tego czasu? Niestety nie, bo choć uzależnienie fizyczne istotnie słabnie (nikotyna jest bardzo silnym psychostymulantem!), to pozostaje problem uzależnienia psychicznego. Mowa przede wszystkim o wyrobieniu pewnych nawyków związanych z paleniem, np. sięganiu po papierosa w chwilach stresowych.
Jeśli dana osoba nabrała przekonania o uspokajającym działaniu palenia tytoniu, to istnieje duże ryzyko, że w momencie wzmożonego stresu będzie intensywnie myślała o paleniu. W wyniku wyżej opisanych mechanizmów nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie dotyczące czasu trwania głodu nikotynowego. Choć fizyczna chęć zapalenia papierosa może trwać jedynie kilka tygodni, to walka z uzależnieniem psychicznym i pewnymi przyzwyczajeniami może być nieco dłuższa.
Jakie są objawy głodu nikotynowego?
Głód nikotynowy nie jest związany wyłącznie z silną potrzebą zapalenia papierosa. Wiąże się on z szeregiem różnych objawów, do których zaliczają się:
- uczucie rozdrażnienia,
- narastający lęk,
- obniżenie nastroju,
- zaburzenia koncentracji,
- nadmierna senność lub bezsenność,
- ciągłe uczucie głodu (nadmierne jedzenie związane z rzucaniem palenia może prowadzić do rozwoju otyłości).
U osób, które walczą z nałogiem, mogą pojawić się również uciążliwe dolegliwości ze strony układu pokarmowego, m.in. mdłości i zaparcia.
Od czego zależy nasilenie wspomnianych objawów? Na intensywność dolegliwości związanych z głodem nikotynowym wpływa szereg czynników, np. poziom uzależnienia od nikotyny, zastosowanie wsparcia farmakologicznego i dodatkowych metod wspomagających, wdrożenie nikotynowej terapii zastępczej (np. tabletki na głód nikotynowy), a także tempo rzucenia palenia – nagłe lub stopniowe odstawienie papierosów.
Skuteczne sposoby na głód nikotynowy
Jak pokonać głód nikotynowy? W zmniejszeniu głodu nikotynowego mogą pomóc zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne (o charakterze wspomagającym).
Nikotynowa terapia zastępcza
Złagodzenie objawów może nastąpić w wyniku zastosowania nikotynowej terapii zastępczej (NTZ). Polega ona na przyjmowaniu preparatów, które zawierają nikotynę, dzięki czemu uważane są za skuteczną metodę na oszukanie głodu nikotynowego. Jednocześnie nie narażają osoby walczącej z nałogiem na wdychanie szkodliwych substancji z dymu papierosowego. Zaliczamy do nich m.in.:
- inhalatory,
- pastylki do ssania,
- plastry,
- nikotynowe gumy do żucia.
Wymienione powyżej produkty można kupić bez recepty np. w aptece.
Leki przydatne podczas rzucania palenia
Pozbycie się głodu nikotynowego jest możliwe również dzięki zastosowaniu odpowiednich leków. W ich skład wchodzą związki, które działają na ośrodkowy układ nerwowy. Należy do nich m.in. cytyzyna (alkaloid pochodzenia roślinnego działający podobnie do nikotyny), bupropion (inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy stosowany w leczeniu depresji oraz uzależnienia od nikotyny), a także wareniklina (związek, który działa częściowo agonostycznie na receptor nikotynowy zlokalizowany w mózgu, osłabiając głód nikotynowy). Zarówno wareniklina, jak i bupropion, dostępne są wyłącznie na receptę.
Pozostałe sposoby na rzucenie palenia
W walce z nałogiem i łagodzeniu głodu nikotynowego podkreśla się również znaczenie innych metod o charakterze wspomagającym. Wśród nich wymienia się akupunkturę, techniki relaksacyjne pomagające w walce ze stresem, a także odpowiednio dobraną aktywność fizyczną. Dużą rolę odgrywa także walka z dotychczasowymi przyzwyczajeniami. Głód nikotynowy pojawia się często w sytuacjach, które do tej pory wiązały się z zapaleniem papierosa. Ich charakter jest indywidualny – mogą być to zarówno sytuacje stresowe, jak i wyjście do pubu, rytuał rozpoczęcia dnia od zapalenia papierosa czy palenie w czasie wolnym od pracy. Warto przyjrzeć się, z którą z nich wiąże się głód nikotynowy i na tej podstawie poszukać skutecznego rozwiązania. Jeśli papierosy były traktowane jako metoda walki ze stresem, należy poszukać zdrowszych zamienników. Mogą być to np. techniki relaksacyjne czy używanie specjalnej piłeczki, której gniecenie ma nie tylko działanie uspakajające, ale pozwala również na zajęcie czymś rąk. Z kolei w przypadku, gdy palenie papierosów odbywało się w chwilach wolnych od pracy, dobrze jest zadbać o to, aby wypełnić wolny czas innymi zajęciami. Może być to np. aktywność fizyczna (m.in. jazda na rowerze, bieganie), która dodatkowo przyczyni się do polepszenia samopoczucia i zapobiegnie przyrostowi masy ciała związanemu z większym apetytem.
Bibliografia:
D. Balfour, N. Benowitz, K. Fagerström, M. Kunze, U. Keil, Diagnosis and treatment of nicotine dependence with emphasis on nicotine replacement therapy. A status report, European Heart Journal 2000, 21 (6), 438-445.
D. Górecka, Metody odzwyczajania od palenia tytoniu, „Służba Zdrowia” 2000, nr 46-47, s. 22-25.
Ł. Szczygieł, Uzależnienie od tytoniu, „Gazeta Farmaceutyczna” 2008, 4, s. 42-45.
