Cukrzyca to choroba, z którą zmaga się coraz więcej osób. W zapobieganiu oraz leczeniu jej istotną rolę odgrywa przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Mowa tu zarówno o odpowiednio zbilansowanej diecie, regularnej aktywności fizycznej, jak i unikaniu używek. Jaki jest związek między cukrzycą a paleniem tytoniu?
Spis treści
Cukrzyca typu I i I I – czynniki ryzyka, objawy i leczenie
W zależności od przyczyny choroby wyróżniamy:
- cukrzycę typu I,
- cukrzycę typu II (najczęściej występująca postać),
- cukrzycę ciążową,
- inne typy (np. LADA, cukrzyca wywołana przez leki lub zakażenia) występujące rzadziej.
Cukrzyca typu I
Cukrzyca typu I nazywana jest również insulinozależną. Występuje przede wszystkim u dzieci i osób młodych.
Przyczyną jej wystąpienia jest uszkodzenie komórek trzustki, które odpowiadają za produkcję insuliny.
Leczenie cukrzycy typu I wymaga podawania insuliny. Ponieważ osoby zmagające się z cukrzycą typu I są bardziej narażone na rozwój innych schorzeń autoimmunologicznych, między innymi choroby Hashimoto, czy Gravesa-Basedowa, z czasem może pojawić się konieczność rozszerzenia farmakoterapii.
Cukrzyca typu II
Cukrzyca typu II, określana także jako insulinoniezależna, jest najczęściej występującą postacią cukrzycy. Charakteryzuje się zarówno zaburzeniami zarówno w wydzielaniu, jak i działaniuem insuliny (wzrostem oporności organizmu na insulinę).
Przyczyną jej wystąpienia mogą być uwarunkowania genetyczne. Jednak największy udział w rozwoju cukrzycy typu II odgrywają czynniki środowiskowe, między innymi nadmierna masa ciała, nieodpowiednio zbilansowana dieta, niski poziom aktywności fizycznej, a także palenie papierosów.
Leczenie obejmuje w pierwszej kolejności zmianę stylu życia. Zalecane jest zwiększenie aktywności fizycznej oraz dieta z ograniczeniem produktów wysokowęglowodanowych w celu redukcji masy ciała. Stosuje się doustne leki przeciwcukrzycowe. Jeśli tego typu postępowanie okaże się nieskuteczne, lekarz może podjąć decyzję o konieczności wdrożenia insulinoterapii.
Cukrzyca a papierosy
Jak bardzo palenie podnosi poziom cukru? Jaki wpływ ma nikotyna we krwi na przebieg cukrzycy? Te pytania nie powinny pozostać bez odpowiedzi.
Nie tylko niezdrowa dieta czy niski poziom aktywności fizycznej stanowią czynniki ryzyka cukrzycy i zmniejszają efektywność jej leczenia. Również palenie papierosów jest istotnym czynnikiem wpływającym na przebieg choroby. Jak wygląda zależność między papierosami a cukrzycą? Jaki wpływ na przebieg cukrzycy ma nikotyna?
Po pierwsze, u diabetyków, którzy są uzależnieni od palenia papierosów, obserwuje się podwyższony poziom hemoglobiny glikowanej. Wynika to między innymi z nasilenia insulinooporności przez nikotynę. Zjawisko to utrudnia leczenie i powoduje konieczność stosowania większych dawek leków. Nikotyna sprzyja także otyłości brzusznej, utrudniając utratę masy ciała, co jest niezbędne w leczeniu cukrzycy typu II.
Po drugie, dym papierosowy działa negatywnie na płuca, przez co wpływa na rozwój takich chorób, jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, rozedma płuc oraz wiele innych. W przypadku osób z cukrzycą są one trudniejsze do leczenia, a także wiążą się z większym ryzykiem powikłań.
Palenie papierosów zwiększa nie tylko ryzyko chorób układu oddechowego. Ma także negatywny wpływ na układ krążenia – najbardziej negatywne działanie w tym zakresie wykazuje nikotyna, wolne rodniki tlenowe oraz tlenek węgla.
Cukrzyca typu II jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka chorób układu krążenia – u diabetyków około 2-4 krotnie częściej niż u osób niemających cukrzycy dochodzi do zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, a także niedokrwienia kończyn dolnych. Ponieważ nikotyna również uszkadza naczynia krwionośne, znacząco wzrasta ryzyko wystąpienia tych chorób u palących papierosy diabetyków. Wniosek? Cukrzyca i palenie papierosów nie powinny iść ze sobą w parze..
Jak walczyć i wygrać z nałogiem
Palenie papierosów ma szkodliwy wpływ na organizm – to niezaprzeczalny fakt. Warto zatem wiedzieć, jak skutecznie pożegnać się z nałogiem.
Metody leczenia uzależnienia od nikotyny:
- nikotynowa terapia zastępcza (między innymi tabletki na rzucenie palenia, plastry, inhalatory, gumy do żucia)
- leki działające na ośrodkowy układ nerwowy (np. cytyzyna),
- metody o charakterze wspomagającym (między innymi techniki relaksacyjne, gdy palenie spowodowane jest silnym stresem, regularna aktywność fizyczna).
Warto mieć na uwadze, że u osób, które rzucają palenie, mogą pojawić się trudności z utrzymaniem zdrowej diety (głównie ze względu na chęć podjadania). Podczas walki z nałogiem może pojawić się potrzeba, aby „zająć czymś ręce”, przez co problemem stanie się sięganie po produkty o niskiej wartości odżywczej (na przykład chipsy, paluszki, cukierki). Dlatego warto zadbać o utrzymywanie regularnych godzin posiłków oraz alternatywę dla niezdrowych przekąsek (mogą być to na przykład pestki dyni, nasiona słonecznika, kawałki surowych warzyw).
Bibliografia:
- Bosy-Westphal A, Geisler C, Onur S, et al. Value of body fat mass vs anthropometric obesity indices in the assessment of metabolic risk factors. Int J Obes (Lond) 2006; 3: 475–83
- Zalewska-Aadamiec M, Kobus G, Bachórzewska-Gajewska i wsp. Miażdżyca wielopoziomowa u chorego na cukrzycę typu 2 – dlaczego palenie papierosów jest najtrudniejszym do wyeliminowania czynnikiem ryzyka. Przegląd Kardiodiabetologiczny 2011; 6(3): 250-254.
