Papierosy wpływają nie tylko na płuca, ale działają ogólnoustrojowo. Palenie szkodzi także na ludzką skórę. Z czasem palacze mogą zauważać nieestetyczne i niezdrowe zmiany, które są jedną z wielu konsekwencji tej używki. Typowe cechy twarzy palacza to jedno, ale w tym artykule zajmujemy się tematem także od strony naukowej. Prezentujemy rzetelne badania w temacie: papierosy a cera.
Palacze, którzy nie próbują walczyć ze swoim nałogiem, używają nieraz usprawiedliwień. Palą ze stresu, dla przyjemności, dla zachowania chudej sylwetki. Nieraz wierzą, że nie są w stanie rzucić albo już za późno, aby poprawić sobie zdrowie [1]. To w większości nieprawda, ale jest jeszcze inna sprawa: wygląd zewnętrzny. Zachowanie młodego wyglądu tu i teraz jest dla wielu osób silniejszą motywacją do działania niż uniknięcie chorób w przyszłości. Tymczasem powszechny jest pogląd, że papierosy powodują brzydką cerę i liczne zmarszczki. Jeszcze w latach 80. przeprowadzono badanie, udowadniające to statystycznie. Tzw. twarz palacza występowała częściej u obecnych palaczy niż u osób, które rzuciły – i to pomimo młodszego wieku palących [2]. Wniosek jest prosty: papierosy narażają na nieestetyczny wygląd. Najskuteczniejszy sposób przeciwdziałania to rzucenie palenia. W tym celu warto sięgać po pomoc, także farmakologiczną na przykład w postaci tabletek Recigar.
Widoczne zmiany na cerze palacza
Na skórę ma wpływ wiele czynników środowiskowych i genetycznych. Dlatego nie u każdego palacza wystąpią opisywane objawy dermatologiczne. Niemniej jednak pojęcie „twarz palacza” zakorzeniło się w żargonie medycznym. Oznacza ono [2, 3]:
- wysuszoną skórę;
- zmarszczki, rozchodzące się promieniście od warg i kącików oczu;
- zapadnięte policzki;
- matowy, szary odcień skóry;
- przebarwienia o lekko pomarańczowym lub fioletowym kolorze;
- teleangiektazje – poszerzone naczynka, prześwitujące przez skórę;
- worki pod oczami i obwisłą linię żuchwy.
Większość powyższych objawów odpowiada starzeniu się skóry. Jednak wprawne oko potrafi całkiem trafnie rozpoznać cerę palacza. Po pierwsze, zmiany te następują przedwcześnie – rozpoczynają się nawet przed 30. rokiem życia. Mogą doprowadzić do wyglądu postarzającego nawet o 30 lat. Po drugie, notoryczne zaciskanie ust wokół papierosa i mrużenie oczu przez dym powodują pogłębianie tzw. zmarszczek palacza. Mają one kształt charakterystyczny dla palaczy, a nie osób starszych. [4]
Mechanizmy wpływu palenia na cerę
Za elastyczność i wytrzymałość skóry odpowiedzialne są dwa bardzo ważne białka o włóknistej postaci: kolagen i elastyna. Upośledzenie ich produkcji zawsze pogarsza kondycję skóry. Jak się to dzieje?
Dostarczenie nikotyny powoduje chwilowy skurcz naczyń krwionośnych w skórze. Ponadto zawarty w dymie tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną znacznie silniej niż tlen. Te dwa zjawiska na dłuższą metę powodują niedotlenienie komórek skóry, co zakłóca wytwarzanie powyższych białek. [5]
Dym papierosowy dostarcza do organizmu nadmiar wolnych rodników, które powodują stopniową degradację białek, lipidów oraz DNA – to stres oksydacyjny. Konsekwencje to utrata elastyczności, uszkodzenie poszczególnych komórek oraz niemożność ich regeneracji. Co gorsza, wolne rodniki wywołują stany zapalne. Jeśli wystąpią one w skórze, to z czasem mogą prowadzić do jej chorób. [6]
Organizm nieustannie zwalcza wolne rodniki za pomocą przeciwutleniaczy. Należą do nich witaminy A, C i E, niezbędne dla zdrowia skóry. Niestety, wykazano, że ich poziomy są zmniejszone u palaczy – to kolejna przyczyna postarzania się skóry. [5]
Tzw. wypalanie estrogenów oznacza zmniejszenie poziomu tych hormonów u palących, zwłaszcza kobiet. W jajnikach następuje bowiem niedokrwienie, podobne jak w skórze, a także upośledzenie enzymów, wytwarzających hormony sterydowe. One z kolei oddziałują na cerę, gdyż zawiera ona liczne receptory estrogenowe. Im mniej estrogenów, tym bardziej sucha skóra i mniejsza ilość kolagenu. [5]
Korzyści z rzucenia palenia dla cery
Czy cera po rzuceniu palenia poprawia się? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Jak wspomniano, wpływ palenia na cerę polega na postarzaniu, a ten proces zawsze ciężko jest odwrócić. Efekt jest zależny od dawki. Udowodniono to dla zmarszczek – im więcej wypalonych papierosów, tym wcześniej się one pojawiają [5].
Po rzuceniu palenia, można spodziewać się poprawy jakości skóry i jej wyglądu. Regeneracja skóry zachodzi bowiem nieustannie przez całe życie. W ciągu kilku tygodni od rzucenia poprawia się krążenie, tlenek węgla jest usuwany, a stres oksydacyjny ustępuje. Konsekwencje to szybsze wytwarzanie nowych komórek skórnych i spowolnienie starzenia. Drobniejsze zmarszczki mają szansę zaniknąć, odcień skóry powoli powraca do naturalnego.
Efekty te potwierdzono naukowo. W 2007 r. we Włoszech poddano rozległym badaniom cery 64 kobiety po rzuceniu palenia. Okazało się, że w ciągu 9 miesięcy ich skóra fizjologicznie odmłodniała średnio o ok. 13 lat [8]. Optymistyczne były także wyniki badania 34 mężczyzn w Korei Płd. w 2010 r. Po zerwaniu z nałogiem mierzono odcienie ich skóry w kilku miejscach za pomocą spektrofotometru. W ciągu 4 tygodni kolor znacząco zmienił się na jaśniejszy [9].
Pielęgnacja i profilaktyka cery palacza
Przede wszystkim profilaktyką powinna być walka z nałogiem. Póki się nie uda, pielęgnacja cery palacza to przede wszystkim staranna codzienna higiena. Warto wypróbować środki peelingujące, by złuszczyć martwy naskórek. Dzięki nim lepiej będą się wchłaniać kremy pielęgnacyjne. Powinny one mieć silne działanie nawilżające i ujędrniające. W składzie pożądany jest kwas hialuronowy, kluczowy dla łączenia ze sobą łańcuchów kolagenowych, oraz witaminy A, C i E. Można także nauczyć się masażu twarzy, który – wykonywany codziennie – pobudza krążenie i dotlenienie. W razie wychodzenia na silne słońce w miesiącach letnich należy pamiętać o ochronie przed UV. To promieniowanie również nasila objawy starzenia się skóry. Zdrowa, zrównoważona dieta też poprawi wygląd cery – unikać należy produktów wysoko przetworzonych, z cukrem rafinowanym i nadmiarem soli.
Pamiętajmy oczywiście, by kolejne kosmetyki wprowadzać stopniowo i obserwować reakcję organizmu. Okresowa wizyta u kosmetyczki także pomoże, zwłaszcza że może służyć ona radą co do wyboru środków pielęgnacyjnych. [11]
Podsumowanie
Na koniec zaznaczmy, że po rzuceniu palenia u niektórych osób pojawia się przejściowy trądzik. Występuje on albo jako efekt zaburzonej gospodarki hormonalnej po nagłym usunięciu wpływu nikotyny, albo jako skutek niezdrowej diety – kompensacji palenia. Jeżeli brak jest naturalnych predyspozycji trądzikowych, to znika on po paru tygodniach [10]. To jeden z objawów odstawienia, które bardzo utrudniają walkę z uzależnieniem tytoniowym. Kiedy jednak spojrzymy, jak wygląda twarz palacza po latach palenia, może pojawić się silna motywacja. Rzucenie tego nałogu daje największą nadzieję na poprawę zdrowia i wyglądu, warto więc próbować i sięgać po każdą pomoc.Sposobem na rzucenie palenia może być skorzystanie z pomocy jaką niosą ze sobą preparaty takie jak Recigar. W swoim składzie posiada cytyzynę, która łagodzi objawy odstawienne. Wybierz więc zdrowie i rzuć jak najprędzej!
Źródła:
- [1] J. Życińska, O rzuceniu palenia inaczej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001
- [2] D. Model, Smoker’s face: an underrated clinical sign? Br Med J, 1985. Dec 21-28;291:1760-2
- [3] C. Kennedy, M. T. Bastiaens, R. Willemze, Effect of Smoking and Sun on the Aging Skin. Journal of Investigative Dermatology, Volume 120, Issue 4, 2003, Pages 548-554
- [4] Action on Smoking and Health, How Smoking Affects the Way You Look, 01.2022. Dostęp online: https://ash.org.uk/resources/view/how-smoking-affects-the-way-you-look
- [5] J. Sałata-Nowak, I. Flisiak, B Chodynicka, Wpływ dymu tytoniowego na skórę. Przegląd Dermatologiczny, 2010, 97, 342–348
- [6] A. Zięba, J. Marwicka, Udział wolnych rodników w procesie starzenia się skóry. Aesthetic Cosmetology and Medicine. 2021;9(5):417-421.
- [7] D. Hart, Your Skin Can Repair Itself After You Quit Smoking (Here’s How Fast It Bounces Back). Westlake Dermatology & Cosmetic Surgery, 26.05.2021. Dostęp online: https://www.westlakedermatology.com/blog/skin-repair-after-you-quit-smoking/
- [8] R. Serri, M. C. Romano, A. Sparavigna, „Quitting smoking rejuvenates the skin”: results of a pilot project on smoking cessation conducted in Milan, Italy. Skinmed. 2010 Jan-Feb;8(1):23-9.
[9] Y. H. Cho, D. W. Jeong, S. H. Seo, Changes in skin color after smoking cessation. Korean J Fam Med. 2012 Mar;33(2):105-9 - [10] D. Busby, Developed Bad Skin After Quitting Smoking? 29.08.2024, Telehealth Clinics Australia. Dostęp online: https://smokefreeclinic.com.au/articles/developed-bad-skin-after-quitting-smoking/
- [11] I. Piekarska, Jak zmniejszyć widoczne na skórze skutki palenia? 10.01.2022, Medexpress.pl. Dostęp online: https://www.medexpress.pl/zdrowie-uroda/jak-zmniejszyc-widoczne-na-skorze-skutki-palenia-83701/
