Antykoncepcja hormonalna to najpopularniejsza forma zapobiegania ciąży. Jest wygodna, relatywnie tania, skuteczność tabletek antykoncepcyjnych zaś jest jedną z najwyższych wśród dostępnych metod. Tabletki antykoncepcyjne cieszą się też dużym zainteresowaniem z powodu regulacji cyklu menstruacyjnego, nierzadko zmniejszają także bóle w trakcie jego trwania. Czy jednak w połączeniu z paleniem papierosów antykoncepcja hormonalna działa w taki sam sposób i z podobnym skutkiem jak u osoby niepalącej? Wiadomo, że istnieją pewne ograniczenia w postaci chorób lub innych czynników, które w połączeniu z pigułkami mogą nieść za sobą poważne konsekwencje.
Spis treści
Rodzaje antykoncepcji hormonalnej doustnej
Antykoncepcja doustna jest obecna na rynku blisko sześćdziesiąt lat. Przez ten czas powstały cztery generacje tabletek antykoncepcyjnych, które różnią się od siebie przede wszystkim rodzajem zawartego w nich progesteronu. Ogólnie podzielić je można na jedno- i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Pierwszy rodzaj zawiera wyłącznie progestagen, przez co sprawdza się jedynie u niektórych kobiet. Drugi zaś posiada zarówno progestageny, jak i estrogeny i stosowany jest zazwyczaj w systemie 21/7.
Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Jeśli chodzi o najważniejsze przeciwwskazania, jest to między innymi nadciśnienie tętnicze, rak piersi, przebyty zawał serca, choroba niedokrwienna serca, migotanie przedsionków lub nadciśnienie płucne, a także przebyty epizod zakrzepowo-zatorowy. Należy też zwrócić uwagę na przyjmowane leki, między innymi na antybiotyki (a szczególnie na amoksycylinę), które mogą osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych.
Co ważne, Światowa Organizacja Zdrowia i Centra Kontroli i Prewencji Chorób zalecają rezygnację z antykoncepcji doustnej również u kobiet powyżej 35. roku życia, które palą ponad 15 papierosów dziennie.
Tabletki antykoncepcyjne a palenie papierosów
Antykoncepcja a palenie tytoniu to ważny temat z punktu widzenia każdej palącej kobiety. Skutków ubocznych zażywania tytoniu jest wiele i choć nie ma ono negatywnego wpływu na działanie tabletek antykoncepcyjnych, może nieść za sobą inne, bardzo poważne konsekwencje. Zwłaszcza po 35. roku życia istnieje bardzo wysokie ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych. Dzieje się tak, ponieważ dwuskładnikowe pigułki zaburzają równowagę układu krzepnięcia krwi. Należy mieć świadomość, że zakrzepy lub zatory mogą doprowadzić do zawału serca i udaru mózgu. Warto wiedzieć, że palenie papierosów również sprzyja powikłaniom zakrzepowo-zatorowym, dlatego palenie i antykoncepcja hormonalna nie są dobrym połączeniem. Ginekolog może w tej sytuacji zaproponować nam jednoskładnikowe tabletki, które zawierają sam progestagen i wiążą się ze znacznie mniejszym ryzykiem w tym obszarze.
Tabletki antykoncepcyjne a zakrzepica
Według Światowej Organizacji Zdrowia ryzyko wystąpienia zakrzepicy przy zażywaniu tabletek antykoncepcyjnych jest do sześciu razy większe niż u osób, które nie stosują tej metody zapobiegania ciąży. Choroba ta objawia się jako następstwo utrudnionego odpływu krwi z danego miejsca, na skutek powstałego zakrzepu w naczyniu żylnym. W zależności od tego, gdzie się pojawi, chorobę tę dzieli się na zakrzepicę żył głębokich lub żył powierzchownych.
Palenie papierosów, a konkretniej nikotyna w nich zawarta, zwiększa poziom fibrynogenu we krwi, który z kolei zwiększa agregację płytek krwi, powodując jej zagęszczenie. Predysponuje to do powstawania zakrzepów w naczyniach żylnych w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych.
Palenie papierosów w czasie ciąży i w okresie karmienia piersią
Palenie papierosów przez kobietę w ciąży , a także w okresie karmienia piersią i połogu, jest bardzo niebezpieczne zarówno dla niej, jak i dla dziecka. Przede wszystkim zwiększa ciśnienie tętnicze dziecka, co może prowadzić między innymi do różnych schorzeń układu krążenia. Często występuje także niedotlenienie płodu, co negatywnie wpływa na jego wzrost i ogólny rozwój. Co więcej, toksyczne substancje zawarte w tytoniu mogą przyczynić się do wystąpienia nowotworu u dziecka.
Szkodliwe substancje zawarte w papierosach mogą być przekazywane dziecku również poprzez pokarm. Ich stężenie w mleku matki jest jeszcze wyższe niż w jej krwi, przez co mogą przynieść wiele przykrych konsekwencji dziecku, które będzie je przyjmować. Jeśli chodzi o matkę, palenie papierosów może wpłynąć na problemy z laktacją, przez co dziecko będzie otrzymywać zbyt małą ilość mleka, które będzie w dodatku niskiej jakości ze względu na niewielką zawartość składników odżywczych. W takiej sytuacji mogą pojawić się problemy z rozwojem i wzrostem dziecka. Często matki decydują się wtedy na podawanie maluchowi mleka modyfikowanego, aby wykluczyć przenikanie do organizmu dziecka nikotyny.
Źródła:
- W. Elikowski, M. Małek, E. Wojtasińska i wsp., Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych zwiększa ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych nawet małego zabiegu chirurgicznego, Kardiol Pol 2008;66:1091.
- Palenie papierosów a zakrzepica, https://recigar.pl/palenie-papierosow-a-zakrzepica/
- Ciąża, połóg i okres karmienia piersią – dlaczego nie powinnaś palić?, https://recigar.pl/ciaza-polog-i-okres-karmienia-piersia-dlaczego-nie-powinnas-palic/
- K. Korzeniowska, A. Cieślewicz, M. Pawlaczyk i wsp., Stosowanie hormonalnej antykoncepcji a palenie tytoniu, „Farmacja Współczesna” 2014, 7, s. 101–104, https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201403_Farmacja_001.pdf
- Marzena Frołow, Środki antykoncepcyjne i palenie papierosów a zakrzepica, https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/lista/72435,srodki-antykoncepcyjne-i-palenie-papierosow-a-zakrzepica (dostęp: 27.07.2012).
- Tabletki antykoncepcyjne – co osłabia ich działanie?, https://twojarecepta.com.pl/tabletki-antykoncepcyjne-co-oslabia-ich-dzialanie/
