Palenie papierosów jest szkodliwe ogólnoustrojowo. Nie dotyka tylko płuc, ale także szkodzi wątrobie. Ten artykuł, oparty na badaniach, wyjaśni, jak toksyny z dymu uszkadzają wątrobę i dlaczego rzucenie palenia z Recigar może uratować Twoje zdrowie.
Uszkadzanie wątroby jest powszechnie kojarzone z alkoholizmem, lecz dym tytoniowy nie pozostaje wobec niej obojętny. Ten narząd jest odpowiedzialny m.in. za detoksykację krwi, przetwarzanie leków, filtrowanie przyjętych z pokarmu składników, magazynowanie zapasów energetycznych, wytwarzanie hormonów, rozkład i utylizację hemoglobiny, produkcję żółci. Tak długa lista czyni go absolutnie kluczowym, a choroby wątroby mogą być śmiertelne w skutkach.
Jak palenie wpływa na wątrobę?
Przyjrzyjmy się konkretnym substancjom zawartym w papierosach, które oddziałują na ten narząd.
Toksyny w dymie tytoniowym
Przede wszystkim – nikotyna, silna substancja psychoaktywna. To w wątrobie jest ona przetwarzana na kilka związków pochodnych, m.in. kotyninę. Ma ona dłuższy okres pozostawania w organizmie niż nikotyna, dlatego jest używana do badania intensywności palenia. Tytoń zawiera także podobne do powyższych: nitrozaminową pochodną nikotyny (NNK) oraz nitrozonornikotynę (NNN), które są rakotwórcze – podobnie jak benzen, formaldehyd, pirydyna i butadien. W dymie obecne są małe ilości licznych trucizn: tlenku węgla, amoniaku, akroleiny, cyjanowodoru, siarczku węgla, aldehydu octowego, tlenków azotu. Zidentyfikowano także kilkanaście kancerogennych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, a nawet metale ciężkie: ołów, nikiel, chrom i kadm. [2]
Zaburzenia metabolizmu
Wątroba zajmuje się ochroną organizmu przed wolnymi rodnikami. Są to silnie utleniające fragmenty cząsteczek, które występują naturalnie w tysiącach procesów biologicznych. Problem w tym, że każde zaciągnięcie się papierosem dostarcza ich nadmiarowe dawki. To powoduje stres oksydacyjny, z którym wątroba palacza musi walczyć non stop, produkując antyoksydanty.
Komórki wątroby (hepatocyty) mają wysoką aktywność białek z rodziny cytochromu P450. Należą one do enzymów wątrobowych i są odpowiedzialne za utlenianie różnorodnych związków. Działają jak wszechstronne neutralizatory potencjalnie niebezpiecznych substancji, np. leków i nikotyny. Przekształcają ją w szereg bardziej obojętnych związków, które są usuwane z kałem lub moczem. Regularne palenie zmienia aktywność cytochromów, skąd wynikają interakcje leków z nikotyną. Co więcej, takie rozregulowanie sprawia, że jedna z odmian P450 zaczyna produkować wolne rodniki. [3]
Choroby wątroby a palenie
Palenie papierosów jest powiązane z piciem alkoholu: wg niektórych badań, aż 90% alkoholików ma doświadczenia z nadużywaniem tytoniu. Niestety, statystyka jasno wykazuje, że takie połączenie zwiększa częstość i pogarsza przebieg alkoholowych chorób wątroby [3]. Samo palenie, niestety, także niszczy zdrowie wątroby.
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD)
Ta dość powszechna spośród przewlekłych chorób wątroby nie daje wielu objawów, ale może prowadzić do zwłóknienia i marskości. Wywołują ją zaburzenia hormonalne, w tym oporność na insulinę. Główną przyczyną jest niezdrowa dieta, a do czynników ryzyka należy palenie papierosów. Badanie przeprowadzone w 2016 r. na 17915 Japończykach wykazało, że osoby, które dużo palą, mają o 40% wyższą szansę na NAFLD względem niepalących. Po rzuceniu palenia zagrożenie nie znika, lecz powoli maleje szansa na ciężkie postaci tej choroby. Dowodzi to, że regeneracja wątroby jest możliwa, jeśli tylko dać jej szansę [4].
Marskość i rak wątroby
Przewlekły stan zapalny tego narządu prowadzi do marskości. Choroba ta polega na postępującej degradacji przez włóknienie wątroby – coraz mniejsza jej część jest w stanie funkcjonować. Przyczyny są liczne, najczęściej: alkoholizm, zakażenie WZW oraz stłuszczenie wątroby. U osób z marskością może rozwinąć się złośliwy rak wątrobowokomórkowy. Ponieważ zaś papierosy zawierają liczne kancerogeny, ich palenie zwiększa także szanse na ten nowotwór. [5, 6]
Jak chronić wątrobę?
Wątroba jest czasami porównywana do laboratorium chemicznego, ponieważ zajmuje się przetwórstwem wielu substancji czynnych biologicznie. W ramach jej ochrony należy nie przeciążać jej codziennej pracy, czyli nie dostarczać sobie niezdrowych rzeczy.
Rzucenie palenia z Recigar
Zdrowsza wątroba to jedna z wielu korzyści rzucenia palenia. Najlepiej oczywiście nie czekać z tym, aż pojawią się choroby przewlekłe typowe dla palaczy. Przezwyciężanie nałogu nie jest proste, wiele osób sprawdza kilka metod i nawet powraca do palenia, zanim osiągnie długotrwały sukces. Istnieją liczne programy wsparcia, terapii grupowej i indywidualnej, a także sposoby motywowania się samemu i zmiany swoich nawyków, związanych z papierosami. Dużą pomocą może okazać się nikotynowa terapia zastępcza, albo środek taki jak Recigar, który zawiera w swoim składzie cytyzynę. Może nas wspierać podczas trudnego procesu rzucania palenia, łagodząc głód nikotynowy i jego następstwa.
Zdrowy styl życia
Wszechstronność działania wątroby oznacza, że należy dbać o nią poprzez liczne zachowania prozdrowotne. Przede wszystkim warto wykluczyć alkohol. Ważne jest też ograniczenie spożycia rafinowanego cukru i nasyconych kwasów tłuszczowych, a zamiast tego sięganie po produkty nisko przetworzone i zawierające antyoksydanty. Zamiast słodkich napojów i fast food lepiej sięgnąć po owoce, pełne ziarna i zieloną herbatę.
Zdrowie wątroby pomoże zachować aktywność fizyczna. Z jednej strony zapobiega ona otyłości, a z drugiej wspomaga działanie układu sercowo-naczyniowego oraz wątrobę – dzięki dobremu ukrwieniu. Po 40. roku życia warto także od czasu do czasu robić sobie badania, zwłaszcza gdy ma się czynniki ryzyka (płeć męska, nadwaga, cukrzyca obecna w rodzinie). Znanym wyznacznikiem stanu wątroby jest badanie poziomu enzymu GGTP w krwi.
Podsumowanie – papierosy a wątroba
Narząd ten nie jest najczęściej atakowany przez zgubny nałóg palenia tytoniu, ale nie należy lekceważyć ryzyka. Mimo znacznych możliwości regeneracyjnych wątroby, setki toksyn z dymu papierosowego nieuchronnie ją nadwyrężają. Lepiej zawalczyć z własną słabością i zerwać z uzależnieniem, a Recigar może nam w tym pomóc!
Źródła:
- [1] P. Żurek, S. Grodzicka, Enzymy cytochromu P450 (CYP). Mito-Med, Dostęp online: https://mito-med.pl/artykul/enzymy-cytochromu-p450-cyphttps://mito-med.pl/artykul/enzymy-cytochromu-p450-cyp
- [2] E. Florek, Skład chemiczny i kancerogenny dymu tytoniowego. Alkoholizm i Narkomania 3/36/99, 333-347
- [3] Hui-Min Lin, Jing-Rong Zhang, Meng-Xue Li et al., Cigarette smoking and alcohol-related liver disease. Liver Research, Volume 8, Issue 4, 2024, Pages 237-245
- [4] H. Takenaka, T. Fujita, A. Masuda et al., Non-Alcoholic Fatty Liver Disease Is Strongly Associated with Smoking Status and Is Improved by Smoking Cessation in Japanese Males: A Retrospective Study. Kobe J Med Sci. 2020 Nov 17;66(3):E102-E112
- [5] M. Wawrzynowicz-Syczewska, Marskość wątroby – objawy, przyczyny, leczenie. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 15.05.2023. Medycyna praktyczna dla pacjentów – dostęp online: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50969,marskosc-watroby-objawy-przyczyny-leczenie
- [6] A. L. Komorowski, Rak wątroby (nowotwory złośliwe wątroby): rodzaje, objawy, leczenie i rokowanie. Uniwersytet Rzeszowski, 09.10.2023. Medycyna praktyczna dla pacjentów – dostęp online: https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/162524,rak-watroby-nowotwory-zlosliwe-watroby-rodzaje-objawy-leczenie-i-rokowanie
- [7] J. Życińska, O rzuceniu palenia inaczej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001
