Szkodliwe działanie dymu tytoniowego nie ogranicza się do zwiększania ryzyka wystąpienia nowotworów czy chorób układu oddechowego. Nikotyna m.in. zwiększa poziom fibrynogenu odpowiadającego za krzepliwość krwi. Dlatego palenie papierosów wiąże się również z ryzykiem zakrzepicy.
Spis treści
Czym jest zakrzepica i jakie daje objawy?
O zakrzepicy mówimy wtedy, gdy w naczyniu żylnym, na skutek nieprawidłowego przepływu krwi, powstaje zakrzep. W zależności od tego, gdzie się pojawi, dzieli się ją na zakrzepicę żył głębokich lub powierzchniowych.
Jednym z czynników, który może przyczynić się do zakrzepicy żylnej, jest palenie papierosów. Oprócz tego choroba ta może rozwinąć się w wyniku:
- otyłości,
- żylaków kończyn dolnych,
- niewydolności serca,
- nowotworów,
- chorób autoimmunologicznych,
- zmian hormonalnych,
- nadpłytkowości,
- zabiegów operacyjnych,
- urazów,
- unieruchomienia,
- przyjmowanych leków.
Objawy choroby są następstwem utrudnionego odpływu krwi z konkretnego miejsca w naszym organizmie. Różnią się one w zależności od tego, czy chorujemy na zakrzepicę żył powierzchownych czy głębokich.
Zakrzepica żył powierzchownych
Dotyczy głównie zapalenia żylaków kończyn dolnych. Objawia się m.in. bolesnymi obrzękami, zaczerwienieniem skóry w danym miejscu oraz możliwością wyczucia twardej i pogrubiałej żyły.
Zakrzepica żył głębokich
Dotyczy przede wszystkim kończyn dolnych. Charakterystyczny jest jednostronny obrzęk kończyn, który przyczynia się do powstawania bólu w czasie chodzenia. Stan zapalny powoduje również zwiększoną ciepłotę kończyny. Objawy zakrzepicy żył głębokich mogą różnić się w zależności od tego, gdzie powstaje skrzeplina. Zakrzepica żył piszczelowych i strzałkowych zazwyczaj jest skąpoobjawowa lub bezobjawowa i często ustępuje samoistnie. Groźniejsza jest zakrzepica pod kolanem lub w obrębie żył udowych i biodrowych, która częściej może prowadzić do niebezpiecznego powikłania – zatorowości płucnej.
Zakrzepica a palenie
Palenie tytoniu uważa się za czynnik prozakrzepowy, ponieważ obecność nikotyny we krwi prowadzi do zwiększenia poziomu fibrynogenu i skłonności płytek krwi do agregacji. Szkodliwe związki obecne w dymie papierosowym to jeden z najsilniejszych czynników pobudzających produkcję fibrynogenu. Jego stężenie w osoczu palaczy jest nawet o 10–20% większe niż u osób, które nie palą. Wartość ta zależy m.in. od wieku (im starsza osoba, tym wzrost stężenia fibrynogenu może być większy) oraz liczby wypalanych papierosów. Hiperfibrynogenemia prowadzi do zwiększenia agregacji płytek krwi i zwiększa jej lepkość (potocznie mówi się, że palenie zagęszcza krew).
Co istotne, zwiększona krzepliwość krwi nie tylko zwiększa ryzyko powstania zakrzepicy żylnej, ale sprzyja formowaniu się zakrzepów krwi w tętnicach – także w tętnicach wieńcowych serca i mózgowych. Z tego powodu zakrzepica jest jednym z głównych powodów zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych wśród palaczy. Wynika to z tego, że palenie zwiększa ryzyko zawału serca, a także niedokrwiennego udaru mózgu – zakrzepowo-zatorowych powikłań miażdżycy.
Nałóg palenia papierosów jest jednym z głównych czynników predysponujących do rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Dlatego należy pamiętać, że wysoka krzepliwość krwi może upośledzać również wentylację płuc, uszkadzając drobne naczynia. Ponadto zwiększa ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych u osób z POChP, ponieważ nasila stan zapalny w organizmie.
Jakie korzyści niesie za sobą rzucenie palenia?
Palenie tytoniu wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia zakrzepicy – jednej z głównych przyczyn zgonów wskutek zdarzeń sercowo-naczyniowych. Rzucenie palenia zmniejsza to ryzyko, ale nie jest to oczywiście jedyna korzyść, jaką niesie za sobą zerwanie z nałogiem.
Dym papierosowy jest źródłem wielu toksycznych substancji. Dlatego jeśli przestaniemy narażać organizm na ich szkodliwe działanie, odczujemy wiele pozytywnych skutków. Rzucenie palenia wpłynie pozytywnie na nasze zdrowie, wygląd zewnętrzny, a nawet budżet domowy.
Korzyści zdrowotne
Nie od dziś wiadomo, że palenie tytoniu wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia nowotworów (m.in. płuc, przełyku, języka, gardła). Dlatego odstawienie papierosów odgrywa ważną rolę w ich profilaktyce i leczeniu. W związku z tym, że palenie ma negatywny wpływ na wiele narządów, zerwanie z nałogiem prowadzi do zmniejszenia ryzyka innych chorób, m.in.:
- chorób układu krążenia,
- choroby wrzodowej,
- chorób układu oddechowego (np. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc).
Pozostałe korzyści
Korzyści z rzucenia palenia nie ograniczają się do zmniejszenia ryzyka wybranych chorób. Ich lista jest znacznie dłuższa. Wśród nich można wymienić również takie, które nie wiążą się bezpośrednio z naszym stanem zdrowia (ale i tak warto zwrócić na nie uwagę). Z pewnością dla kobiet ważną informacją jest to, że rzucenie palenia w znacznym stopniu przekłada się na lepszą kondycję skóry, włosów i paznokci. Ponadto z naszych ubrań i włosów znika nieprzyjemny zapach dymu papierosowego.
Zerwanie z nałogiem wiąże się również ze zmniejszeniem wydatków. Pamiętajmy, że koszty, jakie ponosimy jako palacze, obejmują nie tylko zakup papierosów. Kosztowne jest również leczenie chorób, których ryzyko wystąpienia wzrasta w wyniku palenia papierosów.
Bibliografia
- Barua R.S., Sy F., Srikanth S. i wsp., Effects of cigarette smoke exposure on clot dynamics and fibrin structure. An ex–vivo investigation, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. 2010; 30: 75–79.
- Scott E.M., Ariens R.A., Grant P.J., Genetic and environmental determinants of fibrin structure and function: relevance to clinical disease, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. 2004; 24: 1558–1566.
- Tapson V.F., The role of smoking in coagulation and thromboembolism in chronic obstructive pulmonary disease, Proc. Am. Thorac. Soc. 2005; 2: 71–77.
- Windyga J., Leczenie wstępne i wtórna profilaktyka zakrzepicy żył głębokich, Hematologia 2010;1(2): 119–125.
