Dym papierosowy ma niekorzystny wpływ na praktycznie wszystkie narządy w organizmie. Nie pozostaje obojętny również dla tarczycy. Oto, z jakimi konsekwencjami zdrowotnymi dla tego gruczołu muszą liczyć się osoby sięgające po papierosy.
Spis treści
Czynniki wpływające na zdrowie tarczycy
Pojawienie się chorób tarczycy ma charakter wielopłaszczyznowy i wynika z interakcji pomiędzy czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Zwraca się uwagę nie tylko na geny odpowiedzi immunologicznej, które mogą zwiększać ryzyko chorób tarczycy, ale również na środowisko.
Zdaniem badaczki z Pracowni Endokrynologii Molekularnej Kliniki Endokrynologii i Reumatologii Dziecięcej, II Katedry Pediatrii, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, przynajmniej 20% udziału w powstawaniu chorób tarczycy mają czynniki środowiskowe.
Chora tarczyca to nierzadko efekt podejmowanych decyzji żywieniowych, przyjmowanych substancji, ale też stylu życia konkretnej osoby. Tego rodzaju czynniki ryzyka związane z chorobami tarczycy to m.in.:
- permanentny stres,
- picie alkoholu,
- przyjmowanie niektórych leków,
- infekcje bakteryjne i wirusowe,
- ciąża.
Palenie papierosów również predysponuje do problemów z tarczycą.
Tarczyca a palenie
Jaka relacja łączy tarczycę z dymem papierosowym? Palenie tytoniu ma znaczny wpływ na czynność tarczycy.
Składnikiem papierosów jest cyjanek przekształcający się w tiocyjanian. Substancja ta blokuje wychwyt jodu. W efekcie dochodzi do zahamowania produkcji hormonów tarczycowych. Konsekwencją niedoboru jodu jest powiększenie się tarczycy. Pisze o tym Helena Jastrzębska w pracy „Wpływ leków i czynników środowiskowych na tarczycę”, na łamach pisma „Po Dyplomie”. Zdaniem badaczki u pacjentów, którzy palą, częściej wykrywa się nietoksyczne wole tarczycowe.
Badania prowadzone na całym świecie przez rozmaite grona naukowców wykazały, że istnieje związek pomiędzy stężeniem hormonów tarczycy a paleniem.
Stężenie tyreotropiny (TSH) jest niższe u palaczy niż u osób, które nie sięgają po papierosy. Z kolei zawartość trijodotyroniny i tyroksyny były wyższe u palących. W sytuacji, gdy obniżonemu stężeniu TSH towarzyszy podwyższone stężenie trijodotyroniny (T3) i/lub tyroksyny (T4) rozpoznaje się nadczynność tarczycy.
Palenie oddziałuje też na rozwój guzków tarczycy. Jak twierdzą naukowcy z I Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu w publikacji „Guzki tarczycy – przegląd aktualnych zaleceń dotyczących postępowania diagnostyczno-terapeutycznego”, znacznie częściej guzki tarczycy są rozpoznawane u palących niż niepalących.
Autoimmunologiczne choroby tarczycy a palenie
Palenie tytoniu to – jak podają Yoav Arnson, Yehuda Shoenfeld, Howard Amital w „Journal of Autoimmunity” – istotny czynnik ryzyka rozwoju autoimmunologicznych chorób tarczycy. Toksyczne związki z papierosów obniżają odporność i zwiększają możliwość autoimmunizacji.
Choroba Hashimoto to jedna z chorób autoimmunologicznych, u której podstaw może leżeć także palenie papierosów. Co więcej, zdaniem autorów publikacji „Znaczenie selenu w leczeniu choroby Hashimoto”, palenie tytoniu zwiększa ryzyko pojawienia się niedoczynności tarczycy w przebiegu tej choroby.
Według Filipa Gołkowskiego z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, z Wydziału Lekarskiego, Katedry Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych, palenie tytoniu zwiększa też możliwość wystąpienia choroby Gravesa-Basedowa (GD). Co więcej, badanie obserwacyjne wykazało, że u pacjentów z tą chorobą, którzy zaprzestali palenia, ryzyko wystąpienia wytrzeszczu oczu czy podwójnego widzenia spadało.
Chorobie Gravesa-Basedowa bardzo często towarzyszy oftalmopatia, inaczej orbitopatia (TED). Jest to zespół objawów ocznych związanych z zapaleniem tkanek miękkich. Zdaniem takich naukowców jak Yoav Arnson, Yehuda Shoenfeld, Howard Amital palacze są znacznie bardziej zagrożeni chorobami tarczycy, a zwłaszcza ryzykiem wystąpienia oftalmopatii Gravesa niż osoby, które nie palą. Co więcej, iloraz zagrożeń wzrasta proporcjonalnie do intensywności palenia.
Skutkiem oftalmopatii może być przejściowe lub trwałe uszkodzenie wzroku. Rolę w pojawieniu się tego objawu może odgrywać niedotlenienie. W efekcie działania tiocyjanianów z dymu papierosowego może dojść do powstania wola. To również zwiększa ryzyko choroby Gravesa-Basedova.
Argumentem przemawiającym za niekorzystną korelacją pomiędzy wskazaną chorobą a paleniem jest fakt, że palenie tytoniu uwalnia prozapalne cytokiny, które biorą udział w autoimmunizacji. Co więcej, jak twierdzi Hanna Mikoś w swojej rozprawie doktorskiej „Czynniki prozapalne, proapoptotyczne i antyapoptotyczne w patogenezie autoimmunologicznej choroby tarczycy”, w grupie pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa dominują pacjenci palący tytoń.
Jak możemy przeczytać na łamach „Po Dyplomie”, palenie tytoniu to wyższy odsetek nawrotów nadczynności tarczycy, nasilenie orbitopatii po przejściu leczenia radiojodem, gorsze wyniki leczenia, w tym także podczas steroidoterapii i radioterapii oczodołów.
Czy zatem osoby palące nie będą mogły poradzić sobie z chorobami tarczycy? Okazuje się, że obserwowany wpływ tytoniu zanika po odstawieniu tej używki. Pomocne może okazać się sięgnięcie po lek Recigar, który stanowi wsparcie w walce z nałogiem papierosowym.
Bibliografia:
- F. Gołkowski, Aktualne spojrzenie na etiopatogenezę i aspekty kliniczne choroby Hashimoto, Państwo i Społeczeństwo, e-ISSN 2451-0858, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Lekarski, Katedra Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych, https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/20237/GOLKOWSKI_Aktualne_spojrzenie_na_etiopatogeneze_i_aspekty_2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y, dostęp: 04.06.2022.
- Y. Arnson, Y. Shoenfeld, H. Amital, tłum. H. Jastrzębska, Wpływ dymu tytoniowego na odporność, zapalenie i procesy autoimmunologiczne, Po Dyplomie, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/635/original/31-43.pdf?1481035129, dostęp: 04.06.2022.
- H. Mikoś, Czynniki prozapalne, proapoptotyczne i antyapoptotyczne w patogenezie autoimmunologicznej choroby tarczycy, Pracownia Endokrynologii Molekularnej Klinika Endokrynologii i Reumatologii Dziecięcej II Katedra Pediatrii Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, https://www.wbc.poznan.pl/Content/323388/PDF/index.pdf, dostęp: 04.06.2022.
- Ł. Nowak, K. Kaliszewski, J. Chorbińska, H. Santorowska, Guzki tarczycy – przegląd aktualnych zaleceń dotyczących postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, I Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, http://www.wydawnictwo.ump.edu.pl/ojs/index.php/pp/article/view/534, dostęp: 04.06.2022.
- P. Zagrodzki, J. Kryczyk, Znaczenie selenu w leczeniu choroby Hashimoto, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (online), 2014; tom 68: 1129-1137, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/134253/zagrodzki_kryczyk_znaczenie_selenu_w_leczeniu_choroby_hashimoto_2014.pdf?sequence=1&isAllowed=y, dostęp: 04.06.2022.
