Problem związany z paleniem papierosów nie dotyczy wyłącznie osób dorosłych. Po papierosy sięgają również dzieci i nastolatkowie. Niestety może to prowadzić do dotkliwych konsekwencji zdrowotnych. Czy dolegliwości wywołane są wyłącznie poprzez palenie tradycyjnych papierosów? Jak wpływają na ludzki organizm cieszące się coraz większą popularnością e-papierosy? Czy palenie papierosów wpływa na wzrost?
Spis treści
Problem palenia papierosów wśród nastolatków
Papierosy cieszą się ogromną popularnością, pomimo tego, iż prowadzonych jest szereg kampanii wskazujących na wysoką szkodliwość palenia. Choć w pewnym stopniu przynoszą one założony skutek, to jednak nie docierają one do osób najmłodszych. To właśnie w grupie 11-15-latków znacznie wzrósł odsetek osób, które zdecydowały się na ten zgubny nałóg. Świadczą o tym wyniki unijnego projektu badawczego ALEC, prowadzonego przez prof. Cecilie Svanes z Uniwersytetu w Bergen.
Skala problemu jest poważna. Warto więc, aby rodzice byli w stanie zauważyć symptomy, świadczące o tym, że dziecko pali papierosy. Świadczyć o tym może między innymi nieprzyjemna woń dymu tytoniowego, częste używanie gum do żucia, dezodorantów, perfum oraz wykazywanie większej chęci do opuszczania domu. Bez wyraźnego powodu może pojawiać się także kaszel.
Choć rozmowy dotyczące palenia papierosów z całą pewnością nie należą do najłatwiejszych, przeprowadzenie ich w niektórych przypadkach może okazać się jednak koniecznością. Warto spróbować dowiedzieć się, dlaczego dziecko sięgnęło po używki. Dużą rolę odgrywa aspekt edukacyjny i wskazanie tego, z jakimi konsekwencjami zdrowotnymi można zmagać się w późniejszym okresie życia.
Wpływ papierosów na zdrowie dziecka
Skutki palenia papierosów w młodym wieku mogą być bardzo poważne. Szczególnie negatywnie wpływają one na układ nerwowy i hormonalny. Receptory nikotynowe są rozmieszczone w różnych obszarach ludzkiego mózgu. Wypalenie papierosa pobudza je, a w konsekwencji stymuluje tak zwany ośrodek nagrody. Działa także uspokajająco i wyciszająco. Jednak długi kontakt z dymem tytoniowym sprawia, że mózg zaczyna reagować w zupełnie odwrotny sposób. Pojawić może się drażliwość, pogorszenie pamięci, problemy ze snem lub nauką, a także nawet zaburzenia emocjonalne i depresja. Odpowiada za to nikotyna, która powoduje zmiany w ośrodkach neuronalnych mózgu.
Palenie papierosów negatywnie wpływa również na układ hormonalny. Nikotyna powoduje obniżenie poziomu męskich hormonów płciowych (testosteronu), przez co upośledza funkcje prokreacyjne u mężczyzn. U dojrzewających kobiet wywołuje z kolei zaburzenia poziomu prolaktyny (hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową), która to odgrywa istotną rolę w prawidłowym przebiegu laktacji. Wahania stężenia prolaktyny mogą prowadzić również do zaburzeń miesiączkowania, upośledzenia płodności i obniżenia ogólnej jakości życia.
Wzrost a palenie papierosów
Jednym z często pojawiających się pytań jest – czy palenie papierosów hamuje wzrost? Według dr n. med. Krystyny Knypl, palenie papierosów w bardzo negatywny sposób wpływa na rozwój fizyczny oraz intelektualny dzieci i młodzieży. Jeśli kontakt z papierosami rozpoczął się wcześnie, wówczas ich palenie może mieć związek zarówno z osiągnięciem niższego wzrostu, jak i mniejszej wagi. Palenie papierosów i wzrost są więc ze sobą powiązane. Trzeba jednak pamiętać, że rozwój człowieka nie kończy się wraz z ukończeniem przez niego osiemnastego roku życia. Jeżeli dziecko przestanie palić stosunkowo wcześnie, w późniejszym okresie swojego życia może jeszcze osiągnąć wyższy wzrost.
Co wpływa na wzrost nastolatków? Tak naprawdę jest to wypadkowa wielu czynników, gdzie decydującą rolę odgrywa dziedziczenie. Pomimo tego istotna jest także dieta bogata w odpowiednią ilość mięsa, warzyw, owoców oraz nabiału. Posiłki muszą dostarczać wszystkich witamin i mikroelementów, niezbędnych dla prawidłowego wzrostu. Ważna jest także właściwa ilość snu oraz aktywność fizyczna, która stymuluje układ nerwowy i wpływa na wytwarzanie hormonu wzrostu. A zatem wzrost i palenie papierosów są ze sobą powiązane, jednak to nie decyduje w pełni, jaki wzrost osiągnie dana osoba.
E-papieros – czy jest szkodliwy?
Papierosy elektroniczne miały być zdrowszą alternatywą dla tych tradycyjnych. Na rynku można się z nimi spotkać już od 2003 roku. Stanowią one urządzenie, którego zadaniem jest dozowanie nikotyny. Budowa i zasada działania e-papierosa opiera się na podgrzewaniu płynu inhalacyjnego. W wyniku tego powstaje para, przekazywana do układu oddechowego za pomocą ustnika. Taki system powoduje, że do organizmu dostarczana jest mniejsza ilość substancji toksycznych, niż w przypadku tradycyjnych papierosów. Pomimo tego nie są one obojętne dla ludzkiego zdrowia. Najczęściej pojawiającymi się dolegliwościami, które wynikają z używania e-papierosów, są:
- zawroty głowy,
- suchy kaszel,
- bezsenność,
- podrażnienie górnych dróg oddechowych,
- bóle brzucha,
- nudności.
Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że nieszkodliwe papierosy to mit. Czy palenie e-papierosów wpływa na wzrost? Badania przeprowadzone przez dr Roberta Tarrana z University of North Carolina School of Medicine pozwoliły stwierdzić, że znajdujący się w elektronicznym papierosie płyn po podgrzaniu wykazuje toksyczność i wpływa na zahamowanie wzrostu komórek. W takim razie czy od palenia się nie rośnie? Z całą pewnością może być to jeden z elementów, który do tego prowadzi, choć nie jedyny.
Bibliografia:
- Królikowski K. i wsp.: E-papieros: fakty i mity, doświadczenia własne. Pnuemonol. Alergol. Pol, 2014, 81, 74-75. https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/article/view/PiAP.2014.0011/31888
- Grochowska, M. Schlegel-Zawadzka, Palenie tytoniu jako przykład antyzdrowotnych zachowań wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, Studia Medyczne 2008; 11: 29–32https://studiamedyczne.ujk.edu.pl/doc/SM_tom_11/Palenie%20tytoniu.pdf
- Opielak, A. Nadulska, J. Piotrkowicz, Ł. Szeszko, Palenie tytoniu wśród młodzieży szkół średnich w świetle aktualnych badań, Forum Medycyny Rodzinnej 2014;8(4):190-194.https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/39787
- Stępniowska, M. Kowalczyk, E. Cholewińska, K. Ognik, E-papierosy – pomoc w rzuceniu palenia czy zagrożenie? Hygeia Public Health 2017, 52(2): 86-95http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2017/hyg-2017-2-086.pdf
