Jednym ze środowiskowych czynników ryzyka wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów, obok niewłaściwej diety, jest palenie tytoniu. Papierosy wpływają na rozwój bardziej agresywnej formy RZS. Organizm palacza jest także bardziej oporny na farmakoterapię. Przyjrzyjmy się lepiej korelacji pomiędzy paleniem papierosów a reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Spis treści
O reumatoidalnym zapaleniu stawów
Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, która objawia się bólem, obrzękiem, a także sztywnością symetrycznych stawów stóp i rąk. W początkowej fazie tej choroby zapalenie dotyczy stawów śródstopno-paliczkowych, śródręczno-paliczkowych, stawów międzypaliczkowych bliższych. Wraz z rozwojem RZS choroba zajmuje także stawy barkowe, biodrowe, a także szyjny odcinek kręgosłupa. W konsekwencji chory staje się trwale niepełnosprawny, a długość jego życia ulega skróceniu.
Za wystąpienie choroby w 60 procentach odpowiadają geny. Choroba stanowi splot czynników genetycznych, środowiskowych oraz hormonalnych. Polimorfizm w genie dla czynnika martwicy nowotworu oraz polimorfizm genu HLA-DRB1 to jedne z genetycznych przyczyn rozwoju RZS. Czynnikiem niekorzystnym w tej chorobie są także przeciwciała antycytrulinowe, obecne u 1 procenta całej populacji. Przeciwciała te mogą pojawić się wiele lat przed pierwszymi objawami choroby.
Na zwiększone ryzyko zachorowania mogą być narażone osoby z uzależnieniem od papierosów.
Najczęściej na to bolesne schorzenie zapadają osoby https://recigar.pl/nikotynizm-czym-jest-uzaleznienie-od-nikotyny-poznaj-definicje-objawy-skutki/między 40. a 60. rokiem życia. Rzadziej RZS dotyka mężczyzn niż kobiety, choć przedstawiciele obu płci mogą cierpieć z powodu tej choroby. Jednak to kobiety zapadają na nią 2,5 raza częściej. Według danych WHO na reumatoidalne zapalenie stawów choruje około 14 milionów osób na świecie. RZS to przewlekłe schorzenie, na które obecnie nie ma przyczynowego leku, powodującego całkowite wyleczenie. Farmakoterapia polega w tym przypadku głównie na łagodzeniu bólu i spowalnianiu zmian. W ostateczności reumatoidalne zapalenie stawów uszkadza nie tylko stawy, ale także inne tkanki i narządy (między innymi płuca i serce). Choroba ta skraca życie średnio o 7 lat u mężczyzn i o 3 lata u kobiet, dlatego warto wdrożyć odpowiednią profilaktykę, dopóki nie jest za późno.
Palenie papierosów a wystąpienie RZS
Wśród czynników ryzyka zachorowalności na reumatoidalne zapalenie stawów wymienia się palenie papierosów. Dym papierosowy, zgodnie z opublikowanymi wynikami badań, może wywoływać zmiany w regulacji transkrypcji białek szoku cieplnego. Dlatego palacze muszą liczyć się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na tę chorobę.
Palenie tytoniu może zmienić ekspresję genów, co w konsekwencji wiąże się z aktywowaniem szlaków sygnałowych, które mogą predysponować do rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów.
Badanie szwedzkich naukowców na grupie ponad 1200 chorych i 871 zdrowych wykazało, że im więcej konkretna osoba pali, tym większe ryzyko wystąpienia u niej ACPA-dodatniego RZS. U osób wypalających 20 papierosów dziennie przez 20 lat prawdopodobieństwo wystąpienia RZS wzrasta 2,5-krotnie. Zmniejszyć to ryzyko może tylko długotrwałe niepalenie. Okazuje się jednak, że dopiero po 20 latach od rzucenia palenia papierosów możliwość zachorowania na RZS u byłych palaczy jest taka sama jak u osób niepalących.
Ostatecznie szwedzcy badacze wskazali, że palenie papierosów odpowiada za 35 procent wszystkich przypadków ACPA-dodatniego RZS oraz 20 procent wszystkich zachorowań na RZS.
Papierosy a leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów
Palenie papierosów powoduje także większą oporność na farmakoterapię w leczeniu tej bolesnej choroby. Palacze muszą mieć świadomość, że ich nałóg prowadzi do utrudnionego leczenia. Badania wskazują na brak odpowiedzi organizmu na metotreksat, substancję stosowaną w leczeniu RZS u osób palących.
Pacjenci chorujący na reumatoidalne zapalenie stawów źle reagują także na leczenie antagonistami TNF. Co istotne, dotyczy to zarówno osób obecnie palących, jak i tych, którzy od lat już nie palą. Okazuje się także, że aby osiągnąć efekt terapeutyczny, chorzy na RZS, którzy palą papierosy, potrzebują większych dawek leków.
Przyjmowanie wyżej opisanych leków powoduje opóźnienie powstania uszkodzeń w stawach, dlatego są one istotne w procesie leczenia.
Profilaktyka reumatoidalnego zapalenia stawów
Co można robić, by starać się zapobiec chorobie? Przede wszystkim należy zrezygnować z używki, jaką są papierosy. Rzucając palenie, umożliwiamy swojemu organizmowi lepsze reagowanie na niektóre leki przeznaczone do leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Równie istotna jest dieta oraz regularne ćwiczenia. Warto włączyć do menu pokarm bogaty w kwasy omega-3. Obecność tych substancji w diecie może także zmniejszyć dolegliwości u osób chorych.
Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba przewlekła, która atakuje stawy i narządy. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, na schorzenie to cierpi około 14 milionów ludzi na świecie. RZS wiąże się z wieloma dolegliwościami ze strony stawów. Co więcej, palenie papierosów nie tylko jest czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na tę chorobę, ale również zwiększa oporność organizmu na farmakoterapię. Dlatego tak istotne jest rzucenie palenia. U osób wolnych od nałogu istnieje mniejsze ryzyko zachorowania na RZS, opcjonalnie mogą one liczyć na lepsze rezultaty leczenia tej choroby.
Bibliografia:
- D. Gumiela, Rola kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 w patogenezie i dietoterapii reumatoidalnego zapalenia stawów, „Postępy dietetyki w geriatrii i gerontologii” 2017, 2 (3), s. 23-30.
- https://cordis.europa.eu/article/id/32872-study-highlights-smokingrheumatoid-arthritis-link/pl
- https://www.singlecare.com/blog/news/arthritis-statistics/
- A. Lang, Znaczenie oznaczania przeciwciał antycytrulinowych u chorych z niespecyficznymi bólami mieśniowo-szkieletowymi, https://www.termedia.pl/reumatologia/Znaczenie-oznaczania-przeciwcial-antycytrulinowych-u-chorych-z-niespecyficznymi-bolami-miesniowo-szkieletowymi,22736.html (dostęp: 15.07.2016).
- Y. Arnson, Y. Shoenfeld, H. Amital, Wpływ dymu tytoniowego na odporność, zapalenie i procesy autoimmunologiczne, „Dermatologia po Dyplomie” 1, 2010, nr 4, s. 31-43.
- Dr n. med. Agnieszka Matuszewska, prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotr Wiland, Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów, „Przegląd reumatologiczny – czasopismo lekarzy reumatologów”, 2010, nr 2 (31), s. 7.
