Uzależnienie od tytoniu jest chorobą przewlekłą i nawracającą. Zerwanie z nałogiem jest niezwykle trudne i często kończy się niepowodzeniem. Dla zwiększenia szans na sukces istotne jest nie tylko podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych, ale również otrzymanie wsparcia psychicznego ze strony rodziny, przyjaciół lub różnych grup pomocowych.

Znaczenie wsparcia psychicznego w zrywaniu z nałogiem

W rzucaniu palenia niezwykle istotną rolę odgrywa motywacja. To ona napędza palacza do zmiany swoich przyzwyczajeń i daje siłę do przezwyciężenia objawów abstynencji. Budowanie motywacji dla osoby uzależnionej jest dużym problemem – rozrywana między chęcią rzucenia i narastającym głodem nikotynowym, często wymaga zewnętrznego wsparcia w podtrzymaniu swoich postanowień.

Zrywanie z nałogiem wiąże się również z takimi objawami jak różne zaburzenia nastroju, huśtawki emocjonalne i gorsze samopoczucie. Drażliwość, lęk, frustracja – wszystko to pojawia się po odstawieniu nikotyny. Zrozumienie ze strony otoczenia i pomoc w ustabilizowaniu nastroju ma niezwykłą wartość dla osoby, która chce wyjść z uzależnienia.

Od dawna wiadomo, że wspomaganie terapii farmakologicznej interwencjami psychologicznymi (w tym wsparciem najbliższych) przynosi znacznie lepsze efekty niż same leki. Osoba, która dostrzega, że jej uzależnienie wpływa także na innych, zyskuje dodatkowe powody do zerwania z nałogiem, a odpowiednio udzielone wsparcie może jej to znacznie ułatwić.

Wsparcie rodziny

Rodzina jako najmniejsza jednostka społeczna stanowi integralną część środowiska palacza. To właśnie z członkami rodziny przebywamy najwięcej i najbardziej liczymy się z ich zdaniem. Wsparcie najbliższych w walce z nałogiem ma zatem kluczowe znaczenie dla powstawania chęci do zmiany i utrzymania motywacji w okresie terapii.

Podstawowym elementem rodzinnego wsparcia jest wspólne zrywanie z nałogiem. Jeśli mąż postanawia rzucić palenie, najlepsze, co może zrobić jego żona, to rzucić razem z nim. Wzajemne przeżywanie tych samych problemów i podobnych objawów pozwoli na lepsze zrozumienie drugiej strony i skuteczną wzajemną pomoc.

Jeśli jednak pali tylko jeden członek rodziny, reszta wcale nie jest zwolniona z odpowiedzialności. Dopingowanie palacza w jego wysiłkach ma ogromne znaczenie, ale rodzina może zrobić więcej. Ponieważ istotnym elementem nałogu są nawyki, rodzina może pomóc palaczowi uniknąć sytuacji wyzwalających automatyczne sięganie po papierosa lub wspomóc go w modyfikowaniu własnych reakcji.

Palacz często nie ma kontroli nad tym, kiedy sięga po papierosa – nawyk jest automatyczny i działa nieświadomie. Rodzina może więc pomóc mu monitorować własne zachowania i identyfikować te bodźce, które wyzwalają działanie nawykowe. Rozpoznanie takich wyzwalaczy jest podstawą zmiany zachowania i ma dla palacza ogromną wartość.

Wsparcie przyjaciół

Przyjaciele i bliscy znajomi również pełnią ważną funkcję we wspomaganiu rzucania palenia. Podobnie jak rodzina mogą wpływać na motywację i pomóc identyfikować czynniki wyzwalające działania nawykowe. Wsparcie przyjaciół ma jednak również inny aspekt. Wpływ grupy rówieśniczej ma bowiem zasadnicze znaczenie dla powstawania i utrzymania nałogu.

Podejmowanie palenia tytoniu wśród młodzieży w dużej mierze zależy od wpływu środowiska społecznego. To nie tylko powszechne normy i postawy dotyczące palenia, ale również faktyczne zachowania najbliższych – rodziny i przyjaciół[1].

Grupa rówieśnicza ma zatem wpływ na kształtowanie uzależnienia i jego podtrzymanie, a także decyzję o rzuceniu oraz wytrwanie w abstynencji. Badania pokazują bowiem, że ponad 43% studentów, którzy przynajmniej dwa razy podejmowali próbę rzucenia, za powód nawrotu palenia podaje udział w imprezie towarzyskiej[2].

Grupy wsparcia

Palacze chcący skończyć z nałogiem mogą też skorzystać z pomocy rozmaitych grup wsparcia, w tym grup funkcjonujących online. Zaletą takich grup jest fakt, że ich członkowie to osoby borykające się z tymi samymi problemami występującymi podczas zrywania z tytoniem.

Uczestnik grupy zyskuje zatem dostęp do doświadczenia i osobistej perspektywy osób, które przeżywają te same trudności. Dzięki temu ma świadomość, że nie jest osamotniony w swoich staraniach i że problemy pojawiające się podczas walki z nałogiem są do przezwyciężenia.

Ogromną zaletą grup online jest ich dostępność. Palacz nie musi wychodzić z domu i w każdej chwili ma dostęp do osób, które mogą udzielić mu wsparcia. Skorzystać z pomocy może niemal w każdej sytuacji, w której narasta chęć zapalenia, niezależnie od pory i miejsca.

Dodatkowo w grupach online powszechne jest stosowanie interaktywnych narzędzi pomagających w walce z nałogiem. Uczestnik grupy regularnie dostaje porady, informacje i propozycje ćwiczeń, które pomagają uśmierzyć objawy abstynencyjne i wytrwać bez papierosa. Za pośrednictwem odpowiednich aplikacji można śledzić swoje postępy i odnotowywać sukcesy, co ma wysoką wartość motywacyjną.

Wsparcie w procesie zrywania z nałogiem ma niebagatelne znaczenie. Pomaga palaczowi podjąć decyzję o zaprzestaniu palenia i utrzymać motywację do wytrwania w abstynencji. Dzięki pomocy rodziny, przyjaciół i grup wsparcia walka z nałogiem wykracza poza osobisty, jednostkowy kontekst i staje się udziałem szerszej społeczności.

To sprawia, że palacz nie czuje się osamotniony, ma możliwość otrzymania informacji zwrotnej o swoich postępach i widzi, że jego nałóg wpływa również na innych. Wszystko to ma znaczenie dla powodzenia terapii i ostatecznego zerwania z uzależnieniem.

  1. https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=mn5GyywlMgcC&oi=fnd&pg=PA363&dq=powody+palenia&ots=-sRWDeGm__&sig=kgLznX2k1qEhlcchBW3RU6FBWr4&redir_esc=y#v=onepage&q=powody%20palenia&f=false Data dostępu 23.06.19.
  2. http://www.jms.ump.edu.pl/uploads/2007/5/418_5_76_2007.pdf Data dostępu 23.06.19.