Palenie tytoniu stosunkowo często towarzyszy zaburzeniom lękowym i depresji. Badania wykazały, że nikotynizm jest związany z podwyższonym ryzykiem rozwoju depresji i schizofrenii. Co więcej, według naukowców objawy depresyjne wiążą się z bardzo dużym prawdopodobieństwem rozpoczęcia palenia papierosów. Depresja po rzuceniu palenia może się w krótkim czasie nasilić, gdyż palenie osłabia poczucie lęku i odwraca uwagę od problemów. W dłuższej perspektywie zaprzestanie palenia poprawia jednak zdrowie psychiczne, ponieważ nie dostarczamy już organizmowi szkodliwych substancji, które przyczyniają się do rozwoju różnego rodzaju zaburzeń. Zostało to potwierdzone przez brytyjskich badaczy z King’s College London we współpracy z uczelniami z Southampton, Oksfordu i Cambridge.
Spis treści
Jak palenie papierosów wpływa na nasz organizm
Związek zawarty w papierosach – nikotyna – to szkodliwa substancja, od której organizm bardzo szybko się uzależnia. Gdy nie jest dostarczana do organizmu, odczuwa on głód, przez co osoba uzależniona ma silną potrzebę zapalenia papierosa. Po zaciągnięciu się dymem odczuwa przyjemne i natychmiastowe zaspokojenie głodu, a jednocześnie silny zastrzyk energii, co jeszcze bardziej uzależnia – nie tylko fizycznie, ale również psychicznie.
Nikotyna wprowadzana do organizmu poprzez palenie tytoniu reaguje z receptorami nikotynowymi, które regulują poziom neuroprzekaźników w mózgu i całym organizmie. Dochodzi do tego, że sam zapach dymu staje się uzależniający i może uspokoić lub pobudzić palacza. W przypadku odstawienia papierosów mogą pojawić się objawy czysto fizyczne lub psychiczne, takie jak nerwica lękowa czy nawet depresja.
Działanie nikotyny a zaburzenia psychiczne
Palacze często twierdzą, że palą papierosy, gdyż redukują one stres. Badania wykazują jednak, iż odstawienie nikotyny wpływa na spadek odczuwalnego poziomu lęku. Osoby cierpiące na problemy psychiczne, które wróciły do palenia tytoniu, ponownie zaczęły odczuwać wzrost lęku. W trakcie detoksu nikotynowego u osób uzależnionych oprócz chęci sięgnięcia po papierosa mogą pojawić się takie negatywne skutki jak nerwica, uczucie zmęczenia, drażliwość, chwiejność emocjonalna, zaburzenia snu, upośledzenie koncentracji, zwiększenie łaknienia, bóle głowy, bóle mięśniowe czy zaparcia. Nie zmienia to jednak faktu, że warto jest wytrwać, aby móc cieszyć się korzyściami wynikającymi z wyjścia z uzależnienia.
Załamanie nerwowe – objawy fizyczne
Załamanie nerwowe może być spowodowane wieloma czynnikami, przez co często pojawia się gwałtownie. Może być również następstwem długoletniego stresu lub napięcia. Człowiek w takiej sytuacji traci motywację do działania, przestaje udzielać się społecznie, przez cały czas odczuwa lęk i staje się nerwowy. Może pojawić się u niego poczucie braku sensu, wybuchy płaczu i złości. Ponadto do objawów psychicznych mogą dojść również fizyczne symptomy, takie jak zwiększone napięcie mięśni, drżenie rąk, migreny, napady duszności, nadmierne pocenie się, zawroty głowy, osłabienie organizmu, spadek masy ciała, problemy trawienne, brak apetytu, nudności i wymioty. Bardzo utrudniona jest koncentracja, występują problemy ze snem, a niektórzy odczuwają ciągłą potrzebę samotności. Brak chęci komunikacji ze światem zewnętrznym połączony jest z lękiem związanym z wyjściem z mieszkania, a także z ogólnym rozbiciem i poczuciem zagubienia w czasie i w przestrzeni.
Zalety odstawienia papierosów
Osoby chore na depresję często sięgają po papierosy. Co gorsza, leki, które przyjmują, mogą wchodzić w interakcję z nikotyną. Zmieniają one jej metabolizm, nasilając toksyczne działanie. W efekcie może dojść do nudności, wymiotów, zawrotów głowy i bólu brzucha. Osoby, które palenie uspokaja, często sięgają po pierwszego papierosa już w pierwszej chwili po przebudzeniu. Tym sposobem chcą zminimalizować możliwość wystąpienia zespołu abstynencyjnego, w tym lęku.
Odstawiając papierosy, można po nieprzyjemnym zespole odstawiennym cieszyć się wracającym do normy ciśnieniem krwi, ustąpieniem kaszlu, brakiem zmęczenia i przekrwionych zatok. Po pięciu latach od odstawienia ryzyko zgonu na raka płuc zmniejsza się o połowę, tak więc jest o co walczyć. Oprócz tego były palacz odzyskuje smak, oszczędza pieniądze, które do tej pory wydawał na kolejne paczki papierosów, i nie pachnie brzydko dymem tytoniowym.
Źródła:
- Jarosław Woroń, Marcin Siwek, Interakcje leków psychotropowych z alkoholem i składnikami dymu tytoniowego, Medycyna Praktyczna (portal) 1.12.2011, https://www.mp.pl/poz/psychiatria/leki/60016,interakcje-lekow-psychotropowych-z-alkoholem-i-skladnikami-dymu-tytoniowego (dostęp: 27.01.2022).
- Palenie zwiększa ryzyko depresji i schizofrenii, Nauka w Polsce 17.11.2019, link (dostęp: 27.01.2022).
- J. Jośko-Ochojska, L. Spandel, R. Brus, Interakcje alkoholu i dymu tytoniowego z lekami – wiedza potrzebna na co dzień, „Hygeia Public Health” 2015, 50 (3), s. 474–481.
- Monika Cichocka, Czy papierosy wpływają na działanie leków?, Poradnik Gemini 11.02.2019, link (dostęp: 27.01.2022).
- M. Sokołowski, Palenie a zaburzenia psychiczne – czy jest związek przyczynowy?, Forum Przeciw Depresji 5.12.2014, link (dostęp: 27.01.2022).
- Rzuć palenie i opanuj swój lęk, CORDIS, Wyniki badań wspieranych przez UE 9.01.2013, link (dostęp: 27.01.2022).
